W jaki sposób muzyka może opowiadać o codzienności? O inspiracjach pierwszych twórców japońskiego ambientu

Patrycja Sznajder

Abstrakt

Początki nurtu japońskiego ambientu wynikają z immersji muzyki zachodnioeuropejskiego ambientu w kulturę tego kraju. Prekursorem ambientu, czyli „muzyki tła” na scenie Zachodniej był brytyjski kompozytor i producent muzyczny Brian Eno. Ideą oraz twórczością albumową Eno zainteresowali się m.in. Satoshi Ashikawa i Hiroshi Yoshimura, których można zaliczyć do pierwszych kompozytorów tego nurtu muzycznego w Japonii. Satoshi Ashikawa, zainspirowany twórczością Eno, stworzył własną wersję ambientu, nazywając go „muzyką unoszącą się w powietrzu niczym dym”, czyli taką, która miała współgrać z rutyną codziennego ludzkiego życia i zainicjował powstanie tryptyku Wave Notation, w skład którego wchodzą płyty skomponowane według jego idei. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawić to, w jaki sposób środki warsztatu kompozytorskiego, wykorzystywane w muzyce funkcjonującej w przestrzeniach wystawienniczych oraz użytku publicznego w Japonii ukształtowały swoisty język opowiadania o codzienności. Celem przedstawionej refleksji jest także określenie, czym inspirowali się pierwsi twórcy japońskiego ambientu tworzący w latach 70. i 80. XX wieku. W rozważaniach posłużę się cząstkowymi wynikami audytywnych i zautomatyzowanych analiz muzycznych albumów takich twórców, jak Satoshi Ashikawa, Hiroshi Yoshimura i Yoshio Ojima. Odniosę się również do załączonych do albumów komentarzy autorów zbadanej i omawianej tu muzyki, a w przypadku Ashikawy, również manifestu dołączonego do albumu Music for Nine Post Cards. Ważnym kontekstem rozważań jest odniesienie japońskiego ambientu do japońskiej filozofii Zen. Filozofii, która jest nurtem charakteryzującym się refleksją oraz uważną obserwacją środowiska i tworzeniem z nim w pełni świadomych relacji. Wynikami tych refleksji często mogą być różnego rodzaje dzieła sztuki, tradycyjne obrzędy czy sztuki walki.

Słowa kluczowe

ambient, Japonia, muzyka tła, muzyka środowiskowa, Satoshi Ashikawa, Hiroshi Yoshimura, Wave Notation

How Can Music Tell the Story of Everyday LIfe: On the Inspirations of the First Japanese Ambient Music Composers

Abstract

The origins of Japanese ambient music stem from the immersion of Western European ambient music into Japanese culture. The British composer and music producer Brian Eno was the forerunner of ambient or so-called background music on the Western stage. Satoshi Ashikawa and Hiroshi Yoshimura were among the first composers of this genre in Japan. Inspired by Eno’s work, Satoshi Ashikawa created his own version of ambient music, which he called “music floating in the air like smoke,” that is, music that was supposed to harmonize with the rhythm of the everyday routine of human life. He also initiated the Wave Notation triptych, which consists of records composed in alignment with his idea. The purpose of this article is to present how the composing toolkit used in the music played in exhibition and public spaces in Japan has shaped the language of narratives of everyday life. My argumentalso seeks to establishwhat inspired the first creators of Japanese ambient in the 1970s and 80s. I will use partial results of auditory and automated analysis of albums recorded by Satoshi Ashikawa, Hiroshi Yoshimura, and Yoshio Ojima. I will also build on the comments the composers of this music attached to the albums and on Ashikawa’s appended to the album Music for Nine Post Cards. The relationship between Japanese ambient and Zen is an important context for my explorations. Zen is a reflective Japanese philosophy dedicated to the careful observation of the environment and establishment of fully conscious relations with it. Such reflection often results in various works of art, traditional rituals, and martial arts.

Keywords

ambient music, Japan, background music, environmental music, Satoshi Ashikawa, Hiroshi Yoshimura, Wave Notation

Otwórz Artykuł