Być mniejszością — prawo do bycia mniejszością

Joanna Hańderek

To Be a Minority — the Right to Be a Minority

Although cosmopolitanism is of ancient origin, the cosmopolitans received a chilly reception among the ancient Greeks. In modern times ‘cosmopolitanism’ refers not only to a situation of a person struggling with her past (multiculturalism that we inherit from our ancestors), but also diversity that stems from globalization (multiculturalism and, in effect, multicultural politics). Contemporarily ‘cosmopolitanism’ refers also to ethics, attitudes towards other human beings, or towards diversity of the surrounding world. Taking Kwame Anthony Appiah’s understanding of cosmopolitanism as the ethics of modernity as a point of departure, this presentation will tackle the issue of multiculturalism in the context of ethics. Drawing from Appiah and Martha Nussbaum, I will indicate, that living among the variety of cultures is our daily experience (since we inherit the world of cultural diversity, and our tradition is multidimensional: it encompasses variety of cultural patterns and values), as well as a context that fosters ethical development. Cosmopolitanism as ethics teaches us to be with other human beings, regardless of the language they speak or the culture in which they are rooted. Cosmopolitanism, which teaches us to live in a world of codependence and mutuality, is therefore relational ethics which searches for the possibility of ethical mutuality. Each of us is in fact a person living between varieties of cultures. As such, we must achieve understanding of our culture, as well as a patchwork present reality, and search for the common language with other. At the same time one shall remember that, as Clifford Geertz has put it, other begins at the edge of our skin. It means that everyone, not only a person of different cultural roots, but also someone from our tradition and culture is the other. Establishing ethics becomes a task and possibility for us living “between the worlds”. I believe that in facing this task Appiah’s cosmopolitanism is of great importance.

Keywords: minority, other, cultural relations, cosmopolitanism, ethics

Być mniejszością — prawo do bycia mniejszością

Kosmopolityzm ma staro-żytny rodowód, pierwsi kosmopolici byli jednak dość chłodno przyjmowani przez starożyt-nych Greków. Współcześnie kosmopolityzm może oznaczać nie tylko postawę człowieka zmagającego się z własną przeszłością (wielokulturowością jaką dziedziczymy po naszych przodkach), ale również z różnorodnością jaka płynie do nas z globalizacji (wielokulturowo-ścią i multikulturową polityką w odpowiedzi). Współcześnie kosmopolityzm oznacza również etykę, postawę wobec drugiego, wobec różnorodności jaka nas otacza w świecie. Niniejsze wystąpienie wychodząc od Kwame Anthonego Appiaha i jego rozumienia kosmopolityzmu jako etyki współczesności, będzie poruszało kwestię wielokulturowości w kontekście etyki. Koncentrując się na Appiahu czy Marthcie Nusbam będę chciała pokazać, że bycie między kulturami z jednej strony jest naszą codziennością (dziedziczymy bowiem świat różnorodności kulturowej a nasza tradycja jest wieloaspektowa, tak samo jak żyjemy w świecie różnorodnych wzorców i wartości kulturowych), a z drugiej strony jest rzeczywistością sprzyjającą rozwojowi etycznemu. Kosmopolityzm jako etyka uczy nas bowiem bycia z Innym, niezależnie od języka jakim się posługuje i kultury w jakiej jest osadzony. Kosmopolityzm uczy nas bycia w świecie zależności i wzajemności, stając się etyką relacyjną i poszukującą możliwości wzajemności etycznej. Człowiek między kulturami to każdy z nas, który musi zrozumieć własną tradycję jak i patchworkową teraźniejszości, to każdy z nas poszukujący języka z Innym. Przy czym należy pamiętać, jak ujął to Clifford Geert, że Inny zaczyna się na krawędzi nasze skóry, co oznacza, że Innym jest każdy, nie tylko ten kto ma inne korzenie kulturowe, ale również ten kto inaczej podchodzi do naszej wspólnej tradycji i kultury. Budowanie etyki, a jak sądzę kosmopolityzm Appiaha może być dla nas w tym pomocny, staje się zatem zadaniem i możliwością dla nas żyjących w świecie „Pomiędzy światami”.

Słowa kluczowe: mniejszość, inny, stosunki kulturowe, kosmopolityzm, etyka

Otwórz Artykuł